بارزترین نکات اخلاق اجتماعى امام مجتبى علیه السلام
کرامت و تعادل در بخشندگى در بیان امام علیه السلام
«کرامت» و «جود» از صفات خداوند است، و او دوست دارد که بندگانش نیز به چنین صفتى آراسته باشند؛ از این رو، به طور مکرر با عناوین مختلف در آیات قرآن به مؤمنان سفارش مى کند که در راه خدا انفاق و احسان کنند: «وَأَنفِقُوا مِن مَّا رَزَقْنَاکُم» (منافقون: 10)؛ و از آنچه روزیتان کرده ایم انفاق کنید.نیز در جایى دیگر مى فرماید: «وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ» (حج: 28)؛ و به درمانده مستمند بخورانید.
همه خاندان عصمت و طهارت از این ویژگى ممتاز برخوردارند و در زیارت «جامعه کبیره» آمده است: «عادتکم الاحسان و سجیّتکم الکرم»؛ احسان و نیکى عادت شما و کرم و بخشش خصلت شماست. امام مجتبى علیه السلام مانند جد و پدر بزرگوارش داراى این خصلت پسندیده بود. قیروانى نقل مى کند: «امام حسن بخشنده و با کرامت بود و هیچ سائلى را رد نمى کرد و امیدوارى را ناامید نمى گردانید... .» 30
عده اى در محضر امام حسن علیه السلام بودند. در آنجا گفته شد: «چگونه است که شما هرگز سائل و نیازمندى را ناامید برنمى گردانید، گرچه سوار بر شتر و یا در حال رفتن باشید؟» امام مجتبى علیه السلامفرمود: «من هم به درگاه خداوند محتاج و سائل هستم و مى خواهم که خداوند مرا محروم نگرداند و شرم دارم که با چنین امیدوارى، سائلان را ناامید کنم. خدایى که نعمت هایش را بر من ارزانى مى دارد مى خواهد که من هم به مردم کمک کنم و مى ترسم که اگر بخشش خود را از مردم دریغ دارم، خداوند هم عنایتش را از من دریغ داشته و منع نماید.» 31
